Wachlarz

Cele działań operacyjnych żołnierzy "Wachlarza"

  Grupy kilkuosobowe żołnierzy "Wachlarza" do działania bojowego nazywano patrolami. Każdy patrol miał wyznaczonego dowódcę (przeważnie 1+ 4 oraz 1 +6).
Tworzenie organizacji i przenikanie jej patroli w ustalone rejony działania podzielono w czasie na trzy etapy:

1. Okres organizacyjny (od września do grudnia 1941 r.) Przewidziano tu : zakończenie werbunku, przeszkolenia, ustalenia dróg przerzutu, opracowanie wiarygodnych alibi celem wrośnięcia w teren utworzenie baz na materiały wybuchowe i broń oraz dobór ludzi do zabezpieczenia patroli w działaniu,
2. Okres próbny (od maj a 1942 r.) W tym okresie należało: podsunięcie się patroli na tereny operacyjne z góry wyznaczonych punktów, jak mosty kole. j e oraz praktyczne cięcia dywersyjne pogłębiające szkolenia
3. Okres gotowości - zasadniczo już od czerwca 1942 r. działania patroli miały na celu odcięcie uwikłanych na wschodzie dywizji hitlerowskich od zaopatrzenia, niszczenie transportów z uzbrojeniem i wojskiem itp..

Bardziej szczegółową organizacją i konkretne działania ludzi "Wachlarza" omówię na przykładzie V-go odcinka , czyli województwa Wileńskiego, ponieważ był mi najbliższy - byłem z nim pośrednio związany.
Do kwietnia 1942 r. zorganizowano dwa odcinki III i IV, a z V - tym wciąż były kłopoty, chociaż w Warszawie był już przygotowany trzon oficerski Wachlarza dla odcinka V - tego.
Ze względu na trudny teren nie było w Wilnie odpowiednich działaczy konspiracyjnych do przyjmowania grup cichociemnych oraz ulokowania ich. Dopiero w połowie kwietnia 1942 r. do Warszawy przybył z Wilna Bronisław Krzyżanowski, kolega przedwojenny mjr Macieja Kalenkiewicza. Ten znający kłopoty z usadowieniem ludzi (cichociemnych) na Wileńszczyźnie, czyli w V odcinku niezwłocznie skontaktował B. Krzyżanowskiego, od tego dnia "Bałtruka" z dowództwem Organizacji. I tak dotychczasowy (wolny od kontaktów z ZWZ) dowódca grupy rodzinno - koleżeńskiej w Wilnie został wyznaczony na dowódcę grupy wiążącej się od tej pory z Wachlarzem pod kryptonimem "Baza". Krzyżanowski przyjął pseudonim "Bałtruk".
Na następny dzień doszło do spotkania B. Krzyżanowskiego z "Danem" zastępcą i dowódcą Sztabu Wachlarza "Doktorem Waligórą", którzy dla podkreślenia jak ważne jest prowadzenie działań dywersyjnych poza granicami z 1939 r. powiedział do "Bałtruka" - "za każdy strzał po naszej stronie granicy będzie sąd".
Po powrocie do Wilna "Bałtruk" - już jako oficjalny dowódca "Bazy" z grupy rodzinno - koleżeńskiej utworzył dobrze zorganizowaną i zakonspirowaną wojewódzką centralę.

por. cc, Brona - Adam Boryczka	Fostowicz - Jeży Zahorski