Wachlarz

Koncepcja tworzenia organizacji "Wachlarz"

  Skoro wiemy już po co powstał "Wachlarz" zajmijmy się koncepcją utworzenia organizacji "Wachlarza". Otóż już w listopadzie 1939 r w Statucie ZWZ określono dwa główne zadania:

1. Stworzenie ośrodków czynnego oporu narodowego przeciwdziałającego załamaniu się sil społeczeństwa polskiego na terenie obu okupacji,
2. Współdziałanie w odbudowie państwa polskiego w drodze walki orężnej.

Sztab krajowy KG ZWZ zdawał sobie sprawę z tego że rozwój niemieckiego potencjału militarnego wciąż wzrastał i pozwalał osiągać wielkie sukcesy. Dlatego wiosną, 1940 r. komendant "Grot" płk. Stefan Rowecki zlecił płk. "Erazmowi" Stanisławowi Tatarowi (kierownikowi oddziału III-go) opracowanie planu realizacji punktu "2" przez konspirację w kraju - zwanego później "raportem operacyjnym nr 54".
Opracowanie planu trwało 10 miesięcy. Sytuacja w Europie spowodowana podbojem przez Niemców kolejnych państw - "Raport 54" był weryfikowany. Zakładano, że mimo narastania represji niemieckich - opór w kraju będzie narastał i krzepł - sięgając dążeniem do wybuchu powstania narodowego. Trzeba tu podkreślić, że już wtedy sztab KG ZWZ po opanowaniu przez Niemców całej Europy przewidział, że niedługo może nastąpić starcie Niemców ze Związkiem Radzieckim.
I to się spełniło dnia 22 czerwca 1942 r. Wojska niemieckie uderzyły na Związek Radziecki i to tak błyskawicznie, że do lipca cały teren kresów wschodnich objęła okupacja niemiecka.
Według opinii C. Chlebowskiego - wybuch wojny z Sowietami został przyjęty zarówno przez Komendę Główną ZWZ, jaki przez rząd polski w Londynie ze zrozumiałą ulgą. Była to wojna, która nadawała nową szansę polskiej myśli niepodległościowej.
W tej sytuacji Sztab Naczelnego Wodza przy akceptacji sztabowców angielskich zalecił powstanie organizacji "Wachlarz". Zgodnie z tym zaleceniem Komendant Główny ZWZ w sierpniu 1941 r. powołał "Jana" ppłk Jana Włodarkiewicza na dowódcę "Wachlarza", a "Doktora" ppłk Remigiusza Grochowskiego na szefa sztabu, który pełnił obowiązki z-cy.
Należy podkreślić, że powołanie "Wachlarza", jako organizacji i sztabu osobowego- było ściśle tajne. Wiedziała o tym bardzo mała ilość ludzi z Komendy Głównej ZWZ, a później w Komendach Okręgów Kresowych.